MARiMURTA JARDI BOTANIC Blanes Catalunya

Około 1920 roku Carol Faust w pięknej scenerii Costa Brava w Blanes zaczął tworzyć oszałamiający ogród botaniczny, zawierający ponad 4 000 gatunków roślin. Ogród położony na wybrzeżu, o powierzchni około 4 ha, został podzielony na trzy strefy: subtropikalną, umiarkowaną i środziemnomorską ze szczególnym uwzględnieniem roślin endemicznych Katalonii. Z uwagi na usytuwanie na brzegu morza, ogród charakteryzuje się dużymi pochyłościami, znajduje się tam również jezioro. Najpiękniejsza trasa spacerowa prowadzi wzdłuż wybrzeża, zakończona jest świątynią " Templet de Linne". Rozmieszczone wzdłuż trasy punkty widokowe , oraz widoki ze świątyni dostarczają niezapomnianych wrażeń, oraz cudownych widoków na turkusowe morze, zatoczki i plaże oraz ostre kamienne klify, na których mieszczą się mewy.

Zwiedzanie ogrodu zajmuje około 2 godz. Aktualna cena biletu 6,5 euro ( maj 2014 ).

Najlepszym okresem zwiedzania jest wiosna i wczesne lato kiedy większość roślin zakwita. 

Zresztą niech przemówią zdjęcia. 

Coś pysznego. MORWA. (Morus nigra, Morus alba)

Morwa czarna (Morus nigra)

Morwa to duży krzew, który w postaci dorosłej przypomina drzewo. Dorasta do 10-15m,  W Polsce nie występuje. Ponieważ niektóre odmiany uprawianej i dziczejącej u nas morwy białej mają po dojrzeniu fioletowo-czarne owocostany – często są mylnie uznawane za morwę czarną. Owoce mają działanie lecznicze, są bogate w witaminy C, A, B1, B2, ograniczają przyswajanie cukru przez organizm.

Zastosowanie

• Roślina uprawna – rozpowszechniona w Europie południowej około VXI w. i uprawiana jako drzewo owocowe.
• Sztuka kulinarna – owoce są bardzo soczyste, o słodko-kwaśnym smaku, wykorzystywane do wyrobu marmolady, syropu i alkoholi.
• Sadzona w parkach i przy drogach jako roślina ozdobna. Jest bardziej wrażliwa na mróz od morwy białej, nadaje się do uprawy w strefach 6-10
• Do hodowli jedwabnika morwowegonadaje się gorzej niż morwa biała, gdyż jej owłosione liście utrudniają żerowanie gąsienicom tego owada.

Kwitnienie i owocowanie: 

Kwiaty ma drobne, niepozorne. Gatunek jednopienny. Kwiaty męskie składają się z czterech płatków i czterech pręcików. Kwiaty żeńskie zebrane w krótko-szypułkowych główkach z dwoma słupkami. Kwitnie na przełomie maja, czerwca. Owoce są koloru czarnego, dojrzewają w sierpniu. Kształt owoców kulisty lub owalny, do 2,5 cm długości. Smak mają słodko – kwaśny. Owoce nadają się do bezpośredniego spożycia i na różne przetwory: marmolada,  syrop, herbatki, nalewki. 

Wystawa: 

Wymaga gleb lekkich i stanowisk ciepłych, słonecznych.

Morwa biała (Morus alba)

Morwa to duży krzew, który w postaci dorosłej przypomina drzewo. Dorasta do 15 m. Charakteryzuje się szybkim wzrostem, nadaje się także na wysokie żywopłoty. Jest mrozoodporna. Owoce mają działanie lecznicze. Są bogate w witaminy C, A, B1, B2, ograniczają przyswajanie cukru przez organizm.

Zastosowanie

• Od dawna uprawiana była w Chinach w związku z hodowlą jedwabnika morwowego Jej liście stanowią pożywienie dla gąsienic tych owadów.
• Morwy białe są często sadzone jako rośliny ozdobne, m.in. przy drogach, w parkach. Nadają się również na wysokie żywopłoty.
• Liście morwy białej wykazują właściwości lecznicze. Działają stabilizująco na poziom cukru we krwi, ograniczając jego przyswajanie przez organizm, dlatego mogą być polecane pomocniczo w cukrzycy typu 2 oraz przy odchudzaniu. Owoce są jadalne. Liście zbierano na karmę dla jedwabników. 
• Drewno wykorzystywane jest do produkcji mebli i do wyrobów tokarskich.

Kwitnienie i owocowanie:

 Kwiaty ma drobne, niepozorne. Są rozdzielnopłciowe, ale występujące na tym samym drzewie (roślina jednopienna). Są czterodzielne, kwiaty męskie podłużnie walcowate z 4 pręcikami, a kwiaty żeńskie główkowate wzniesione, z 1 słupkiem. 

Owoce są koloru białego, kształtem przypominają jeżynę. Smak mają słodko – kwaśny. Owoce dojrzewają pod koniec lipca. Same opadają.

Wystawa: 

Wymaga gleb lekkich i stanowisk ciepłych, słonecznych.

Pnącza świata cz.6

Jaśmin Stefana (Jasminum Stephanense)

Jest jedynym jaśminem pnącym o pachnących kwiatach. Pochodzi z prowincji Yunnan (Chiny). Osiąga wysokość do 5 m. Jest to roślina dość szybko rosnąca (rocznie 1-2m),  mrozoodporna, może zimować w gruncie. Należy do rodziny oliwkowatych. 
Zastosowanie: Nadaje się do sadzenia przy ogrodzeniach, różnych podporach, także na tarasach i dużych balkonach. Wygląda zjawiskowo na starych pniach drzew i wśród niskich form krzewów. Można posadzić blisko okna, tarasu by delektować się jego zapachem. Jest mrozoodporny.
Kwitnienie i owocowanie: Kwiaty mają kolor różowy. Kwitnienie od czerwca do sierpnia, kwiaty o średnicy do 2 cm, pięknie pachnące. Pędy są gęsto okryte drobnymi, pierzastymi, sezonowymi, jasnozielonymi liśćmi.
Pielęgnacja: Stanowisko słoneczne, półcieniste. Młode sadzonki należy osłonić od dołu na zimę. Gleba powinna być żyzna i wilgotna. 
Cięcie: Dobrze znosi cięcie, przycinamy pędy do połowy długości, tuż po kwitnieniu. Ten zabieg powoduje rozkrzewienie roślin i obfitsze kwitnienie, kwiaty tworzą się na pędach jednorocznych.


Jaśmin lekarski (Jasminum officinale) 

Jaśmin lekarski jest jednym z najczęściej spotykanych jaśminów, należących do rodziny oliwkowatych. Do Europy sprowadzono jaśmin lekarski w XVI wieku. Nie sprawia on kłopotów w uprawie jednak zimą należy go trzymać w domu ponieważ nie jest mrozoodporny (do -5 C). Ten zimozielony krzew w naturalnych warunkach dorasta do 4 metrów wysokości. Uprawiając jaśmin w donicy możemy go przycinać według potrzeb.
Zastosowanie: Jest uprawiany jako roślina ozdobna. Kwiaty dostarczają olejku jaśminowego używanego w perfumerii jako podstawowy surowiec zapachowy. Prowadzi się go przy podporach. 
Kwitnienie: Okres kwitnienia trwa od wczesnego lata do jesieni. Wówczas na końcach pędów wyrastają białe i pięknie pachnące kwiaty. 
Pielęgnacja: Przez cały rok stanowisko powinno być dobrze oświetlone, jednak nie należy wystawiać go bezpośrednio na słońce. Temperatura optymalna latem to 20-22°C w dzień, a w nocy 10-13°C. W okresie lata jaśminy można wystawić do ogrodu, w miejscu osłoniętym od wiatrów. Jaśmin należy podlewać miękką wodą, regularnie, nie obficie, a zimą oszczędnie. Należy jeszcze pamiętać o tym, aby zapewnić roślinie odpowiednie podpory, żeby miały się po czym piąć w górę. Wymagają gleby próchniczej. Pnącza wysadzane do gruntu należy zakopczykować i okryć świerkową wyściółką jeszcze przed pierwszymi mrozami.
Cięcie: Gdy okres kwitnienia dobiegnie końca należy je silnie przyciąć (do połowy długości), ponieważ bardzo sprzyja to krzewieniu się i dodatkowo zapewnia bardziej obfite kwitnienie.

Pnącza świata cz.5

Jaśmin Nagokwiatowy (Jasminum Nudiflorum)

       To zimowy szal o złocistych kwiatach. Jaśmin jest mało znanym lecz niezwykle atrakcyjnym krzewem lub pnączem ozdobnym. Prowadzony przy podporach jako pnącze może osiągnąć wysokość ok.4m. Natomiast traktowany jako krzew dorasta do 1,5m. Kwitnie o bardzo nietypowej porze, ZIMĄ. Pochodzi z północnych Chin. Roślina o nie dużych, ale pachnących kwiatach.      Zastosowanie: Jest rośliną odpowiednią do pokrywania ścian, słupków, ozdobnych krat, czy pergoli. Nadaje się również jako niewysoki krzew, który swobodnie rośnie. Zwisające swobodnie pędy są wspaniałą ozdobą schodów, wszelkich poręczy czy balustrad, a także tworzą piękną i pachnąca wizytówkę domu. Doskonale nadaje się do wszelkich pojemników. Jaśmin można traktować również jako roślinę przewieszającą się. Jeśli posądzi się go na skarpie, czy murze będzie spływał kaskadą szczególnie efektowną w okresie kwitnienia.

 Kwitnienie: kwitnie zimą, bardzo długo.Pierwsze drobne złocistożółte rurkowate kwiaty ukazują się już na krzewach w końcu października, a kwitnienie trwa stopniowo do końca kwietnia, z przerwami w okresie mrozów. Kwiaty rozmieszczone są pojedynczo na całej długości wiotkich, cieńkich i bezlistnych pędów. Kwiaty są niezbyt duże, lecz wydzielają przyjemny zapach. W okresie kwitnienia można jaśmin łączyć z roślinami wczesnowiosennymi jak ciemierniki czy wawrzynki posądzone pod krzewem. 

        Po kwitnieniu roślina wypuszcza ciemnozielone, błyszczące, trójlistkowe, bardzo ozdobne liście, które utrzymują się przez cały sezon, a opadają przed zimą. Pędy można dowolnie formować, tworząc malownicze girlandy.

     

 Pielęgnacja: jaśmin nie wytwarza organów pnących, należy go podwiązać aby mógł się wspinać. Wymaga stanowiska słonecznego, ciepłego, osłoniętego. Gleba przepuszczalna, żyzna, raczej sucha, o odczynie obojętnym lub zasadowym. Jaśmin jest wrażliwy na duże mrozy. Na zimę należy go zabezpieczyć - podstawa krzewu liśćmi, a pędy agrowłókniną lub matami.

       Cięcie: pędy z pąkami kwiatowymi można ścinać w zimie i przenosić do mieszkania, gdzie zakwitnie. Przycinamy pędy do połowy długości, tuż po kwitnieniu. Ten zabieg spowoduje rozkrzewienie się i obfitsze kwitnienie.

Bluszcz (Hedera helix) 'Thorndale'

       Zastosowanie: Przepiękne zimozielone pnącze, które silnie rośnie i dobrze się krzewi. Liście skórzaste, zimozielone, ciemnozielone z jaśniejszym unerwieniem. Bardzo odporna na mróz. Podpór przytrzymuje sie korzeniami przybyszowymi. Może osiągnąć ponad 20m wysokości, przyrastając około 1m rocznie. Roślina długowieczna. Szczególnie przydatny do obsadzania budynków (sam czepia się muru) oraz murowanych ogrodzeń,

ale nadaje się również do sadzenia przy altanach, pergolach i różnych podporach. Doskonała roślinaokrywowa. Można stosować na balkonach.

Pielęgnacja: Można sadzić w cieniu lub półcieniu. Nie ma specjalnych wymagań glebowych. Nie wymaga szczególnej opieki.

JUDASZOWIEC KANADYJSKI - Cercis canadensis

Drzewo lub wysoki krzew dorastający w Polsce do wysokości 3-5 m, szerokości 4-5 m. Ma mocny, niewysoki, prosty lub nieregularnie pokrzywiony pień i liczne, dość grube, silnie rozkładające się na boki gałęzie. W zależności od dostępu światła, korona jest okrągła lub rozłożysta, a pędy szeroko rozkładają się na boki pod kątem niemal prostym w stosunku do pnia. Kora na pniu jest ciemna, gładka, z wiekiem spękana i łuszcząca się niewielkimi płatami. Pędy są cienkie, niezbyt długie, często zygzakowato powyginane. Młode przyrosty są początkowo zielone, potem drewnieją i pokrywają się brązową, błyszczącą korą, z upływem czasu przybiera kolor czarny. Zrzucający liście na zimę. Występuje na południu Europy, w Ameryce Północnej i w zachodniej Azji. Uprawiany ze względu na liście i motylkowate różowe kwiaty, które ukazują się przed rozwojem liści. Kwiaty zebrane w pęczki po 3-6 wyrastają z pączków wprost z gałązek, konarów a nawet pnia. To rzadko spotykane zjawisko nosi nazwę kauliflorii. Kwiaty pojawiają się w kwietniu – maju, zanim rozwiną się liście. Całe drzewo jest wprost obsypane różowofioletowymi kwiatami, co wygląda niezwykle efektownie. Kwitnienie trwa do trzech tygodni, w kwietniu lub maju.

Liście judaszowca mają sercowaty kształt o zaostrzonym wierzchołku. Rozwijają się w maju a jesienią przebarwiają się na żółty kolor. Owocami są strąki o długości do 10 cm, które pozostają na drzewie aż do wiosny, a przy wietrznej pogodzie wydają charakterystyczny szelest. Nasiona znajdujące się wewnątrz tych strąków są koloru brązowego, bardzo twarde.W Polsce judaszowce zawiązują strąki bardzo rzadko.

Warto wiedzieć, że kwiaty judaszowca są jadalne, mają słodko-kwaskowy smak i można je dodawać do sałatek.Jest również zaliczany do roślin miododajnych.

Judaszowiec kanadyjski wymaga lekkiej, piaszczystej, możliwie świeżej gleby, oraz miejsc osłoniętych, słonecznych i ciepłych. Nie lubi gleb ciężkich i mokrych. Podłoże powinno mieć odczyn obojętny lub zasadowy (pH 6,5-7,2). W pierwszych latach po posadzeniu należy owinąć go na zimę słomą , grubym papierem lub zimową agrowłókniną.

Również wiosną gdy temperatura spada poniżej -3 stopni C, mogą przemarznąć pąki kwiatowe. Źle znosi przesadzanie, szczególnie w starszym wieku. Jeśli jest to konieczne, należy robić to wiosną a rośliny przenosić z dużą bryłą korzeniową. Nie wymaga przycinania. Ich pędy wycinamy lub skracamy tylko wtedy, gdy przemarzną lub jeśli chcemy skorygować kształt korony. Rośliny należy zasilać nawozem nie później niż do początku czerwca. Późniejsze nawożenie może spowodować przemarzanie nowych przyrostów które nie zdążą przed zimą zdrewnieć.

Nazwa - judaszowiec, wiąże się prawdopodobnie z Judaszem, który po zdradzeniu Chrystusa powiesił się prawdopodobnie na tym drzewie.

Pnącza świata cz. 4 JIAOGULAN GYNOSTEMMA - Ziele długowieczności

Jiaogulan Gynostemma - pnąca bylina - zioło długowieczności pochodzi z południowych krańców Chin, północnego Wietnamu , Korei Południowej i Japonii. Jiaogulan jest najbardziej znany jako lek ziołowy; od tysięcy lat stosowany w tradycyjnej medycynie chińskiej. W swoim składzie zawiera wiele witamin i minerałów jak cynk, fosfor, magnez, mangan, potas, selen, wapń i żelazo. Badania kliniczne wykazały szereg leczniczych właściwości Jiaogulanu.

Zastosowanie: ziele Jiaogulan jest środkiem eliminującym, czyli oczyszcza organizm z trujących substancji, o lekko gorzkim smaku. Może rosnąć w ziemi oraz w pojemnikach na tarasach. Można uprawiać także w pomieszczeniach domowych przez cały rok, w miejscu dobrze oświetlonym. Osiąga długość 4-8m. 


Stwierdzono, że Jiaogulan:
- hamuje namnażanie się komórek nowotworowych od 20 do 80%,
- zwiększa sprawność mięśnia sercowego,
- przeciwdziała marskości wątroby,
- jest inhibitorem dla niektórych bakterii, np. w ich obecności ginie staphylococcus aureus,
- reguluje ciśnienie krwi i poziom cholesterolu, zapobiega miażdżycy i zawałowi serca,
- poprawia funkcje nerek,
- picie wieczorem naparu poprawia jakość i długość snu,
- antydepresant - utrzymuje stan równowagi organizmu,
- stymuluje wytwarzanie tlenku azotu, który odblokowuje i poszerza naczynia krwionośne,
- podnosi odporność,
- ma działanie przeciwzapalne m. in. na wrzody żołądka,
- reguluje poziom cukru we krwi,
- zwiększa wydolność układu oddechowego,
- poprawia przemianę materii,
- reguluje przepływ krwi, usuwa zastoje krwi,
- działa przeciwbólowo,
- przeciwdziała pogrubianiu się ścianek żył na skutek syntezy białek i DNA,
- chroni DNA przed uszkodzeniem, co opóźnia proces starzenia się organizmu.

Owocowanie i kwitnienie: Kwiatostany są opadające, utworzone z małych (2-3mm) żółto-zlielonych kwiatów. Kwitnie w sierpniu i wrześniu. Owoce są niejadalne, okrągłe jagody średnicy 5-8mm. Najpierw są ciemnozielone, następnie prawie czarne gdy dojrzeją. 

Pielęgnacja: Należy starannie okrywać na zimę przed mrozem. Wymaga stanowiska oświetlonego, ale niezbyt silnie nasłonecznionego. Wymaga gleby dobrze przepuszczalnej. Należy często podlewać. 

Cięcie: Ziele to jest byliną pnącą, dlatego wczesną wiosną należy przyciąć tuż nad ziemią wszystkie pędy roślin, które są uprawiane w ziemi. Przycinanie podczas okresu wzrostu powoduje lepsze rozkrzewianie się rośliny.
Może rosnąć w pojemnikach - latem na balkonie lub tarasie, a zimą w chłodnym, ale nie mroźnym miejscu. Przez cały rok może być uprawiana w pomieszczeniu, np. w kuchni.

We współczesnej medycynie Jiaogulan jest też nazywany 'pięciolistnym żeńszeniem' - mówi się, że ma podobne właściwości, ale cztery razy mocniejsze działanie.

Herbata może być przygotowana zarówno ze świeżych jak i z suszonych listków. Liście gotuje się przez 3 minuty lub parzy tak, jak herbatę i gotowe.Świetnie nadaje się też do sałatek.
 Liście i młode pędy pozyskujemy przez cały okres wzrostu. Przycinanie rośliny w tym celu nie szkodzi pnączu, wprost przeciwnie - powoduje jej lepsze rozkrzewianie się.

Uwaga: W uprawie domowej roślina w okresie jesiennym przechodzi w stan spoczynku. Przycinamy pędy tuż nad ziemią i delikatnie podlewamy przez cały okres zimy. Ziemia powinna być bardziej sucha niż mokra. W okresie wiosennym z korzeni zaczyna rosnąć nowa roślina. 

Pnącza świata cz. 3

Jagoda Goji ( Lycium chinense ) – kolcowój chiński odmiana MROZOODPORNA.

Kolcowój chiński pochodzi z Azji Wschodniej. Uprawia się ją przede wszystkim w Chinach i Tybecie. Jagody kolcowoju chińskiego znane są komercyjnie jako jagody goji, a w Chinach pod nazwą gou qi zi. 

Pełnią ważną rolę w tradycyjnej medycynie chińskiej- prawie każdy ziołowy specyfik leczący oczy zawiera je w swoim składzie. Zwiększają wytrzymałość, stymulują układ odpornościowy, pobudzają, osłaniają wątrobę, poprawiają wzrok, opóźniają efekty starzenia, obniżają ciśnienie krwi. Jagody Goji obecne są także w chińskiej kuchni. 

Rośliny w uprawie preferują stanowisko słoneczne i glebę przepuszczalną, są mało wymagające i dobrze rosną nawet na ubogim, piaszczystym podłożu.

Jesienią dolne partie roślin owocowych można okryć korą, trocinami, zrębkami drzewnymi aby zabezpieczyć je przed ostrymi mrozami. 

Cięcie- przycinamy pożną jesienią lub zimą, przed rozpoczęciem wegetacji. Cięcia stosujemy zależnie od odmiany.

Uwaga

- w krajach anglojęzycznych jagody goji noszą nazwę wolfberry co znaczy wilcze jagody.w Polsce tej nazwy używa się do zupełnie innej rośliny ( ATROPA BELLADONNA ). Wilczych jagód ( ATROPA BELLADONNA ) rosnących na terenach Polski NIE WOLNO spożywać, gdyż jest silnie trująca.

- Kolcowój pospolity również występuje na terenach Poski, i uznawany jest za roślinę trującą. Najnowsze badania wykazują że to pomyłka i zaszkodzić mogą liście i niedojrzałe owoce spożyte w nadmiernej ilości. W trakcie dojrzewania substancje szkodliwe znikają. Ten problem dotyczy również innych roślin rosnących na terenach Polski.

Cytryniec chiński (Schisandra chinensis)- jagody życia

Jest drzewiastym pnączem z rodziny cytryńcowatych, rosnących dziko w północnych Chinach, na Półwyspie Koreańskim i Rosji w lasach nad brzegami rzek i strumieni. Okrywa owocu jest słodka, miąższ kwaśny, nasiona gorzkie i cierpkie, a środek leczniczy z nasion podczas przechowywania staje się słony. Dorasta do 10-12 m. Kwiaty kremowobiałe, czasami różowe.Jest wytrzymały na surowe warunki klimatyczne. Znakomicie wije się po pergolach, altanach i płotach. W nasionach znajdują się czynne związki posiadające właściwości wzmacniające organizm, podobnie jak żeń-szeń. Owoce cytrynowca używane są do wytwarzania soku lub jako susz do herbaty. Szczególnie nadają się na nalewki. Mają nieocenione właściwości lecznicze przy zmęczeniu fizycznym, umysłowym, senności, niedokrwistości, chorobach płuc, przewodu pokarmowego, wątroby i wzroku. 

Kwitnie od maja do czerwca. Rośnie na glebach żyznych, próchnicznych, dostatecznie wilgotnych. Roślina mało wytrzymała na suszę, lubi stanowiska jasne.